VIDEO INTERVJUI | Umetnička organizacija (pregled istorijskih praksi kroz XX vek do danas)
VIDEO INTERVJUI | Umetnička organizacija (pregled istorijskih praksi kroz XX vek do danas)
Istraživački projekat kuda.org
Umetnička organizacija je dugoročan međunarodni istraživački projekat koji analizira fenomen umetničkog (samo)organizovanja i relacije untar umetničkih grupa i kolektiva u postjugoslovenskoj regiji u poslednjih pedesetih godina, i načini na koje je ona uticala na profil i kvalitet njihove umetničke produkcije. Istraživanje u okviru projekta Umetnička organizacija je usmereno ka grupnim i kolektivnim procesima stvaralaštva i unutrašnje dinamike između umetnika i drugih učesnika u njima. Fokus je usmeren ka samoorganizovanim inicijativama izvan okvira oficijelnih institucija. Kroz fenomene samoorganizovanja projektom se propituje uloga organizacija civilnog društva kao potencijalnih progresivnih mesta u društvu kroz bavljenje umetnošću. Projekat pokriva široko istorijsko polje preko diskusije sa protagonistima ovih praksi od 1990ih do danas, sa osvrtom na iskustva i nasleđe organizovanja i kolektivnog stvaranja u nedavnoj prošlosti lokalne i nacionalne kulture, preko neoavangardi 60ih i 70ih i Beogradskog nadrealizma 30ih godina prošlog veka.
Uvod u istraživanje grupnog rada, zajedničkog autorstva, uslova rada, je sproveden tokom 2017. godine kroz intervjuisanje učesnika i protagonista savremene umetničke scene sa prostora Jugoslavije, i nastavljeno je i tokom 2018/2019. godine. Istraživački tim je sastavljen od članova kuda.org sa saradnicima iz Beograda teretičarima i istoričarima umetnosti Milicom Pekić i Stevanom Vukovićem i Anom Peraicom iz Splita.
Tokom 20017 - 2019. godine sagovornici u razgovorima na snimanju intervjua su bili kolektivi i grupe u polju savremene umetnosti, teoretičari i istoričari umetnosti, i umetnici protagonisti koji su svoju praksu realizovali kroz grupni umetnički rad.
Marko Pogačnik, umetnik, osnivač pokreta i umetničke grupe OHO, Kranj-Ljubljana, nakon toga inicijator transformacije ove grupe u novu umetničku inicijativu Družina u Šempasu (Družina v Šempasu), danas je umetnik istraživač aktivan u internacionalnoj mreži.
Zdenka Badovinac, teoretičarka i kustosica, direktorica Moderne Galerije i Muzeja savremene umetnosti u Ljubljani (MG+MSUM). U svom dosadašnjem istraživanju obradila je veliki deo prakse savremene umetnosti u Sloveniji koji uključuje i rad umetničkih grupa.
Kustoski kolektiv What, How & for Whom / WHW, Zagreb
WHW projekti su zamišljeni kao platforme za socijalno angažirane modele kulturne produkcije i refleksije socijalne zbilje. WHW je dobio ime po svojoj prvoj izložbi: Što, kako i za koga, povodom 152. obljetnice Komunističkog manifesta, održanoj 2000. u Zagrebu. Što, kako i za koga su tri temeljna pitanja svake ekonomske organizacije a tiču se planiranja, koncepta i realizacije izložbi, kao i produkcije i distribucije umjetničkih djela i umjetničke pozicije na tržištu rada. Ta pitanja postala su moto WHW-ovog rada i izvor inspiracije za sve sljedeće projekte.
Grupa IRVIN (IRWIN, NSK) razgovor je realizovan sa dva člana: Miran Mohar i Borut Vogelnik, umetnici aktivni u radu umetničke grupe IRVIN, predavači na Univerzitetu u Ljubljani i na privatnim univerzitetima u Sloveniji i regionu.
Dejan Sretenović, istoričar i teoretičar umetnosti i kustos Centra za vizuelnu kulturu u Muzeju savremene umetnosti u Beogradu, prethodno direktor i urednik programa Centra za savremenu umetnost Beograd (1994-2000)
Dunja Blažević, istorička umetnosti, kustosica, urednica vizuelnog programa Galerije Studentskog kulturnog centra (SKC) u Beogradu od 1970 – 1976 godine i direktorka SKC-a od 1976-1979 i direktorka Centra za savremenu umetnost/SCCA/pro.ba u Sarajevu od 1996-2010.
Janka Vukmir, teoretičarka i kustosica, predsednica Instituta za suvremenu umjetnost Zagreb, prethodno urednica, kustosica i jedna od upravnica SCCA Zagreb (1993-1997)
Branka Stipančić, kustoskinja i kritičarka u polju umetnosti i prva direktorka i kustos Centra za suvremenu umjetnost Zagreb (SCCA – Zagreb, 1993-1997) i jedna od osnivača SCCA mreže u Amsterdamu.
Dean Zahtila, osnivač i član udruge Labin Art Express (L.A.E.), Labin
Labin Art Express (L.A.E.) nezavisno podzemno kulturno umetničko udruženje, osnovano 1991. godine, sa sedištem u rudniku uglja u Labinu, Regija Istra, Hrvatska. Godine 1993. L.A.E., prva nezavisna radio stanica u Hrvatskoj, zatvorena je vladinom odlukom 1996., a 1998. međunarodni multimedijalni kulturni centar "Lamparna" u jednoj napuštenoj zgradi rudnika uglja. Bio je to prvi korak u realizaciji njihovog kapitalnog projekta „Podzemni grad KSKSI“ i uspostava prvog pravog futurističkog podzemnog grada na svetu, u napuštenim tunelima i halama bivšeg rudnika uglja u Labinu, 160 m ispod nivoa zemlje, sa ulicama , barovi, restorani, galerije, koncertne dvorane, dečije igralište, bazen, rudnik uglja, muzej, crveno svetlo itd., sa vlašću, gradonačelnikom, policijom i zakonima. L.A.E. nije klanska grupa umetnika čija je kreativnost ezoterijska, već egzoterično kulturno i umetničko udruženje koje sarađuje sa umetnicima i „umetnicima“ koji dele osnovnu ideju da „umetnost danas mora biti: mlada, sveobuhvatna, univerzalna, moderna, žestok, moralni i sintetički."
Janez Janša, Janez Janša, Janez Janša, Ljubljana
Trojica umetnika su se 2007. pridružila konzervativnoj Slovenačkoj demokratskoj stranci (SDS) i zvanično promenili imena u lidera stranke, premijera Slovenije, Janeza Janšu. Dok su se iz ličnih razloga preimenovali u sebe, granice između njihovog života i umetnosti
Nebojša Vilić, Skopje, teoretičar, pisac, istoričar umetnosti, predavač na Univerzitetu u Skoplju na Fakultetu dramskih umetnosti i Fakultetu likovnih umetnosti i prvi direktor Soroš Centra za savremenu umetnost Skoplje.
Grupa MAGNET, Beograd/Novi Sad
Grupu "Magnet" su 1996. godine osnovali stipendisti Književne škole "Tradicija avangarde" koju je pokrenuo i vodio Vujica Rešin Tucić od 1993. do 1995. u Beogradu, Paliću i Ečki. Jezgro grupe su činili Nune Popović, Ivan Pravdić i Jelena Marjanov, a u radu su učestvovali Siniša Tucić, Nikola Popović, Marija Lončar, Vladimir Acan i Mina Vuletić kao i drugi saradnici različitih profesija i starosti. Grupa "Magnet" je delovala do 1998. godine, sa ciljem da pronađe i predstavi kreativni i nenasilni način za masovnu borbu protiv totalitarnog režima Slobodana Miloševića.
Božidar Mandić, osnivač Porodice bistrih potoka, planina Rudnik
Božidar je u maju 1977. osnovao komunu Porodica bistrih potoka u zaseoku Brezovica, podno planine Rudnik. Načela komune su: Filozofija zemlje, Otvoreni dom, Siromašna ekonomija i Umetnost. Tu započinje Mandićevo životno i umetničko delovanje. Sprovodeći koncept nensailnog prosvetiteljstva, Porodica bistrih potoka živi realnu utopiju ostvarenja ostrva na kom se, u okviru borbe za Planetu i Pojedinca, suprostavlja globalitarizmu, tehnologiji, napretku i profitu...
Fokus grupa, Rijeka / Iva Kovač i Elvis Krstulović
rade od 2012. godine dajući time novu dimenziju saradnji koja je započela 2009. godine. Oboje su završili Akademiju likovnih umetnosti u Zagrebu nedostatke čijeg su konzervativnog okruženja kompenzirali izvaninstitucionalnim angažmanom. Pre dolaska na studije u Zagreb živeli su u Rijeci u koju su se vratili 2013. postajući važnim gradbenim faktorom riječke nezavisne scene izuzetno dobro povezane s akterima regionalne kulture. Njihovo delovanje obeležavaju često dugoročni interdisciplinarni umetnički procesi kojima tematiziraju nacionalizam, prekarijat, odnose moći na umetničkoj sceni, ali i šire. Bili su i još su uvek uključeni u vođenje i kreiranje programa organizacija poput Medike, SIZ-a i Delte 5 što im je dalo neposredan uvid u radne procese iz organizacijske i kustoske perspektive, a ne isključivo umetničke.
Grupa ŠKART, Beograd / Đorđe Balmazović i Dragan Protić
Škart je kolektiv osnovan 1990. na Arhitektonskom fakultetu u Beogradu. Tokom eksperimenta kroz svoj rad, oni se prevashodno fokusiraju između medija poezije i dizajna. "Arhitektura ljudskih odnosa" je njihov glavni koncept. Kroz stalni tok kolektiva, prisutan od njegovih samih početaka, članovi kolaborativno rade na razvijanju novih vrednosti. Oni su posebno sposobni da tokom procesa pravljenja prihvate „lepe“ greške i neumorno se trude da kombinuju posao sa zadovoljstvom.
Multimedijalni institut MI2, Zagreb / Petar Milat i Tomislav Medak
Multimedijalni institut (Mi2) deluje na polju kulture novih medija, istraživanja i implementacije digitalnih tehnologija, socijalnog aktivizma i upravljanja u kulturi. Mi2 zagovara participativne javne politike na području kulture, tehnologije i zajedničkih dobara; potiče povezivanje nezavisnog kulturnog sektora i aktivista; promiče progresivne kulturne prakse i proizvodnju. Mi2 je (su)organizator Human Rights Film Festivala te brojnih muzičkih, audio-vizualnih i izdavačkih programa. Mi2 je i hrvatski lokalizator Creative Commons licenci. Od osnivanja 1999. godine organizacija je pomagala u inkubaciji mnogobrojnih kulturnih i društvenih inicijativa, uključujući platformu za razmenu kulturnih programa Clubture i kampanju za prostornu pravdu Pravo na grad.
Video razgovore/intervjue možete pogledati na sledećim linkovima:
Razgovor sa članovima grupe IRWIN: Miran Mohar i Borut Vogelnik, Ljubljana
Razgovor sa Deanom Zahtilom, osnivačem i članom udruge Labin Art Express (L.A.E.), Labin
Razgovor sa Janezom Janšom, Janezom Janšom, Janezom Janšom, Ljubljana
Razgovor sa Nebojšom Vilićem / Nebojša Vilik (Grupa DENES i ZERO), Skoplje
Razgovor sa članovima grupe MAGNET, Novi Sad
Razgovor sa Božidarom Mandićem, osnivačem Porodice bistrih potoka, planina Rudnik
Razgovor sa Fokus grupom, Rijeka / Iva Kovač i Elvis Krstulović
Razgovor sa članovima grupe ŠKART, Beograd / Đorđe Balmazović i Dragan Protić
Razgovor sa članovima Multimedijalnog instituta mi2, Zagreb, Petar Milat i Tomislav Medak
Razgovor o umetničkim organizacijama sa Dejanom Sretenovićem (Grupa Autopsia)
Razgovor o umetničkim organizacijama sa Dunjom Blažević (Grupa ZVONO)
Razgovor o umetničkim organizacijama sa Brankom Stipančić (Grupa šestorice)
Razgovor sa Markom Pogačnikom (OHO grupa), Ljubljana
Razgovor sa Zdenkom Badovinac, Ljubljana
Umetnička organizacija je deo šireg projekta Vektori kolektivne imaginacije na kojem kuda.org sarađuje sa partnerima: Multimedijalni institut mi2 i Kulturtreger-Booksa, Zagreb (HR); Glänta, Gothenburg (SE);Kontrapunkt, Skopje (MK) i Berliner Gazette, Berlin (DE). Projekat je podržan od strane Evropske komisije kroz program Kreativna Evropa od septembra 2018. do septembra 2020. godine, uz strukturalnu podršku FFAIART Fondacije za umetničke inicijative i lokalnu programsku podršku Ministarstva kulture i informisanja Republike Srbije i Gradske uprave za kulturu Grada Novog Sada.